Spor Psikolojisi

Spor psikolojisi, spor ortamında insan davranışları ile ilgili sorulara yanıt bulmaya çalışan spor ve egzersiz biliminin bir alt alanı olarak tanımlanır. Bu kapsamda; spor psikolojisinin amacı, sportif performans içerisinde ki psikolojik süreçlerin performansı artırmak amacı ile yapılan zihinsel uygulamalar, performansın önündeki psikolojik engellerin ortadan kaldırılmasında sporcuya yardımcı olmaktır. Bu uygulamalar arasında gevşeme ant­renmanları, hedef belirleme çalışmaları, dikkat ve konsantrasyon çalışmaları, kendine güven oluştur­ma, zihinsel antrenman, psiko-enerji yönetimi, stres yönetimi gibi konularda yardımcı olmaktadır.

Sınav kaygısı, insanların sınav durumlarında aşırı sıkıntı ve endişe yaşadıkları psikolojik bir durumdur. Pek çok insan sınavlardan önce ve sınav sırasında bir dereceye kadar stres ve endişe yaşarken, sınav kaygısı aslında öğrenmeyi bozabilir ve test performansına zarar verebilir. Sınav kaygısı, bir tür performans kaygısıdır. Baskının yoğun olduğu ve iyi bir performansın önemli olduğu durumlarda, insanlar o kadar endişeli olabilir ki aslında ellerinden gelenin en iyisini yapamazlar.

İnsanlar böyle  durumlarda çok başarılı olacak bilgi ve becerilere sahipken, aşırı kaygıları performanslarını bozar. Sınav kaygısının şiddeti bir kişiden diğerine önemli ölçüde değişebilir. Bazı insanlar midelerinde "kelebekler" varmış gibi hissedebilir ve diğerleri sınava konsantre olmakta zorlanabilir. Biraz gerginlik aslında yardımcı olabilir, zihinsel olarak uyanık hissetmenize ve bir sınavda sunulan zorlukların üstesinden gelmeye hazır olmanıza neden olabilir. Esasen, artan uyarılma seviyeleri sınavlarda daha iyi olmanıza yardımcı olabilir, ancak yalnızca belirli bir noktaya kadar.

Sınav kaygısının fiziksel belirtileri arasında terleme, titreme, hızlı kalp atışı, ağız kuruluğu, bayılma ve mide bulantısı bulunur. Daha hafif test kaygısı vakaları midede "kelebek" hissine neden olabilirken, daha şiddetli vakalar aslında öğrencilerin fiziksel olarak hastalanmasına neden olabilir.

Bilişsel ve davranışsal belirtiler ise, kıpır kıpır bir hareketlilik veya test durumlarından tamamen kaçınmayı içerebilir. Bazı durumlarda, sınav kaygısı o kadar şiddetli hale gelebilir ki, korkularının kaynağından kaçınmak için öğrenciler okulu bırakabilirler. Madde bağımlılığı, birçok öğrenci reçeteli ilaçlar ve alkol gibi olumsuzlukları alarak kaygılarını kendi kendine tedavi etmeye çalıştığı için de ortaya çıkabilir.

Olumsuz kendi kendine konuşma, sınava konsantre olma sorunu ve yarış düşünceleri de test kaygısının yaygın bilişsel belirtileridir.

Test kaygısının duygusal belirtileri arasında depresyon, düşük benlik saygısı, öfke ve umutsuzluk hissi yer alabilir. Öğrenciler genellikle durumlarını değiştirmek konusunda çaresiz hissederler veya semptomları ve zayıf test performansları nedeniyle kendilerini küçümser ve azarlar.

Sınav kaygısı rahatsız edici ve stresli olabilir, ancak aynı zamanda tedavi edilebilir. Sınav kaygısının iyi performans gösterme becerinizi engellediğine inanıyorsanız, kaygı seviyenizi yönetmenize ve azaltmanıza yardımcı olmak için tasarlanmış biofeedback vb. bazı yardım stratejilerini kullanmayı deneyin.

Biofeedback, Normalde istemdışı gerçekleşen otonom  işlevler üzerinde daha fazla kontrol imkanı elde edebileceğiniz bir tekniktir.Biofeedback terapisinin ardındaki şey, zihninizin gücünü kullanarak vücudunuzun içerisinde olup biten şeylerin farkına varmak ve sağlığınızın üzerinde daha fazla kontrol elde edebilmektir. Biofeedback, kişiye kas gerilimi, ağrı, vücut ısısı, beyin dalgaları ve diğer vücut fonksiyonları ve süreçlerini; gevşeme, imgeleme ve diğer bilişsel kontrol teknikleriyle denetlemeyi öğreten bir uygulamalı spor psikolojisi yöntemidir. Biofeedback adı, bunları yönetebilecek teknikler geliştirebilmesi için sporcuya/danışana biyolojik sinyallerin geribildirimi ya da gönderilmesi anlamına gelir. Biofeedback’in stresle ilgili pek çok durumda rahatlamaya yardımcı olduğu bilinmektedir.

Bir biofeedback seansı süresince elektrotlar deriye yerleştirilir. Parmak sensörleri de kullanılmaktadır. Bu elektrotlar ya da sensörler kalbinize, solunum sıklığınıza, kan basıncınıza, deri sıcaklığınıza, terlemenize veya kas aktivitenize ait bir ses, ışık ya da resmi görüntülemek üzere bir monitöre sinyaller gönderirler.

Biofeedback terapisinde birkaç farklı rahatlama egzersizi kullanılır:

Derin nefes alma

Dereceli kas gevşemesi (PMR)– Sırasıyla önce kas gruplarını germe daha sonra da gevşetme

Rehber Eşliğinde Hayal Etme (Guided Imagery) belirli bir imgeye zihninizi odaklamak (Bir portakalın rengine ya da deseni gibi) ve kendinizi daha rahat hissettirmek

Bilinçli Farkındalıklık oluşturma (Mindfulness) -- Düşüncelere odaklanıp olumsuz duyguları salıvermek